Collectie

Onze collectie

Klein Engeland, The Secret War Museum bewaart een brede waaier aan artefacten. In het museum worden unieke voorwerpen getoond van verzetsgroepen uit gans België. Ook het dagelijkse leven, de collaboratie, de bezetting en de bevrijding komen aan bod. We willen een compleet en genuanceerd beeld geven. Alle objecten en documenten in de collectie zijn origineel, hebben een eigen verhaal en werden tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt. De collectie blijft groeien door schenkingen, aankopen en vondsten. Niet alles wordt permanent tentoongesteld. Sommige stukken komen aan bod in tijdelijke tentoonstellingen of worden uitgeleend. Op deze pagina vind je een selectie van enkele bijzondere voorwerpen.

De tastbare stukken van toen zijn de stille getuigen van een tijdperk dat niet mag vergeten worden. Ze werden gebruikt, gemaakt of gekoesterd door mensen die de donkerste dagen van onze geschiedenis aan den lijve ondervonden.

Ze zijn het waard te worden bewaard.

Marcel Louette

  • 16-12-2022
  • Marcel Louette

    In de collectie bewaren we heel wat documenten uit het nalatenschap van Marcel Louette. Hij was onderwijzer te Antwerpen en de oprichter en leider van de verzetsgroep ‘Witte Brigade’. De groep hield zich bezig met het verzamelen van inlichtingen, het verspreiden van clandestiene krantjes, hulp aan ondergedokenen en neergestorte geallieerde piloten, sabotage en verbergen van wapens,…. Louette werd op 9 mei 1944 aangehouden door de Gestapo van Antwerpen. Hij werd zwaar gefolterd in het fort van Breendonk en raakte hierdoor verlamd. Hij werd overgebracht naar het kamp van Vught. Op 8 september kwam hij aan in Oranienburg. Daar werd hij geholpen door andere leden van de Witte Brigade en verzorgd in de ziekenbarak. Hij tekende er kaartjes met de vooruitgang van de geallieerden. Deze werden doorgegeven in het kamp, als teken van hoop. Enkele van deze kaartjes werden door Louette bewaard en worden nu tentoongesteld in het museum.

    Op één van de foto’s staat Marcel Louette, kort na zijn terugkeer op 20 juli 1945. In datzelfde jaar nog werd hij benoemd tot grootofficier in de Leopoldsorde. Toch bleef hij steeds bescheiden. Bij zijn terugkeer verklaarde hij: ‘Geen gelukwensen voor mij persoonlijk alstublieft. Mijn werk is onafscheidelijk van dat van de anonieme leden van de Witte Brigade. Wij allen, mannen en vrouwen van de Witte Brigade, wij allen hebben onze plicht gedaan tegenover het land. Wij zullen dat blijven doen.’

    Geheime radio van Léon Verbois

  • 16-12-2022
  • Geheime radio van Léon Verbois

    Léon Verbois was leerling onder-luitenant op de militaire school toen de oorlog uitbrak. Tijdens de bezetting werd hij reeds vlug lid van de gewapende weerstand. Hij sloot zich aan bij de groep ‘Légion Belge’ (later Geheim Leger). Hij werd in Gedinne aangesteld als bevelhebber van de afdeling materiaal. Hij nam zijn intrek in de bossen tussen Sart-Custinne en Bourseigne. Hij had de leiding over de parachutagepleinen van Bourseigne – “Plaine Buffle” en van Rienne – “Plaine Grenadier”.

    Een dropping werd aangekondigd door de BBC via een ‘persoonlijk bericht’. Een nietszeggende boodschap, maar voor de verzetsgroep het signaal om zich klaar te houden voor een parachutage. De ontvangst van de BBC op een gewone radio was wisselvallig. In de bossen had men ook geen elektriciteit. Om dit probleem te verhelpen dropten de Britten miniatuur-ontvangers met batterijen, de MCR1’s. Deze werden ontwikkeld en gedropt door de Britse geheime dienst ‘SOE’ (Special Operations Executive).

    De MCR1 en de containercel op de foto zijn deze van Leon Verbois, ontvangen tijdens de parachutage van 3 maart 1944 op het plein ‘Buffle’. Tijdens de nacht van 28 op 29 augustus ontving hij op deze ontvanger het bericht ‘Le géranium est à la base de tous les parfums’. Het kondigde de parachutesprong aan van 7 SAS’ers onder leiding van kapitein Blondeel. ‘’Le grand capitaine tombe vraiment à mes pieds, se débarrasse de son parachute et est prêt au combat. Je le rassure en lui disant qu’il est entouré de 350 maquisards….’’

    Kampkledij en souvenirs van Alice Vermeulen

  • 16-12-2022
  • Kampkledij en souvenirs van Alice Vermeulen

    Alice Vermeulen uit Gent werd 23 mei 1944 gearresteerd door de Sicherheitsdienst. Ze werd op 17 juni 1944 gedeporteerd naar het concentratiekamp voor vrouwen, Ravensbrück. Een verschrikkelijk oord, van de 153.000 mensen die er gevangen hebben gezeten zijn er meer dan 90.000 overleden.

    Alice werd op 21 juli op transport gezet naar het Aussenkommando HASAG te Leipzig, waar ze terwerkgesteld werd in een munitiefabriek. Op 13 april 1945 vertrok dit commando op ‘dodenmars’. Hieruit kon ze ontsnappen met een klein groepje Belgen. Na heel wat omzwervingen werden ze door Amerikaanse en Belgische militairen opgevangen en gerepatrieerd.

    Op 15 mei 1945 was ze terug thuis.

    Aardappelrasp

  • 16-12-2022
  • Aardappelrasp

    Deze aardappelrasp werd tijdens de oorlog zelf gemaakt met een geperforeerd blik en enkele stukken hout. Een familie in Grammene gebruikte deze rasp om aardappelbloem te maken. Deze bloem diende als vervangmiddel van echte tarwebloem. Tarwe was immers schaars tijdens de bezetting en sterk gerantsoeneerd.

    Geheime zender-ontvanger: paraset

  • 16-12-2022
  • Geheime zender-ontvanger: paraset

    De Whaddon Mk VII, ook bekend als de paraset, is een clandestine radio om in morse berichten te zenden en te ontvangen. Ze kreeg de bijnaam paraset omdat ze werd geparachuteerd in een speciale container of in een droppingsmand en gebruikt door geheime agenten. Deze Belgische agenten werden in Groot-Brittannië opgeleid en in bezet gebied gedropt. De radio was voor hen hét middel om contact te houden met Londen. De paraset werd ontwikkeld door de Special Intelligence Service (SIS). De set op de foto werd in België gedropt en gebruikt. Ze werd gevonden bij een huisopruiming te Doornik.

    De Passieve Luchtbescherming

  • 16-12-2022
  • De Passieve Luchtbescherming

    Een greep uit onze collectie objecten van de Luchtbescherming.

    Armbanden van het gewapend verzet

  • 16-12-2022
  • Armbanden van het gewapend verzet

    Armbanden van verschillende gewapende verzetsgroepen. Deze armbanden werden gemaakt gedurende de bezetting maar werden enkel gedragen tijdens de bevrijdingsdagen. In die periode gingen gewapende verzetsgroepen de strijd aan met terugtrekkende Duitsers. Zo wilden ze vooral de havens en belangrijke bruggen beschermen tegen Duitse vernielingen. Kleine rondtrekkende Duitse eenheden werden gevangen genomen. De armbanden werden gedragen als herkenningsteken. Enkele groepen droegen ook een witte overall als uniform.

    Sabotage

  • 16-12-2022
  • Sabotage

    Deze ontsteker werd ontwikkeld door de Britse geheime dienst SOE (Special Operations Executive). Het werd samen met springstof en ander sabotagemateriaal aan het verzet geleverd door middel van parachutages. In de droppingscontainers stak ook een boekje met duidelijke instructies in verschillende talen. Deze ontsteker werd speciaal ontworpen om treinsporen op te blazen. De metalen clip past op de rails. Wanneer de trein over het ronde schijfje reed werd een knalkoord ontstoken die op zijn beurt de explosieven deed springen. Een ontspoorde Duitse trein was het gevolg…

    Duitse helm

  • 16-12-2022
  • Duitse helm

    Deze Duitse helm werd buitgemaakt door een verzetsman van de Nationale Koninklijke Beweging (M.N.R / N.K.B) tijdens de slag om Merksem. Zo’n honderd man van de NKB namen deel aan de zware gevechten onder leiding van Majoor Colson. Zeshonderd leden van andere groeperingen vochten ook mee. Ze waren een welkome hulp voor de onderbemande Canadezen. Op 3 oktober werd Merksem uiteindelijk bevrijd. De bevrijding van Ekeren volgde een dag later. Tientallen NKB leden sneuvelden tijdens de gevechten.

    SAS Luitenant Jozef ‘Jos’ Ghys

  • 16-12-2022
  • SAS Luitenant Jozef ‘Jos’ Ghys

    Battledress jas, documenten, foto en insignes van Luitenant Jos Ghys, parachutist bij de ‘5th Special Air Service’ (SAS). Hij was de leider van de eerste Belgische SAS operatie achter vijandelijke linies. Hij werd samen met 4 anderen in de nacht van 27 juli 1944 geparachuteerd nabij La Chartre-sur-le-Loir, Normandië. Na deze operatie wordt hij een tweede maal gedropt op 5 september 1944. Dit keer in België, achter het Albertkanaal in Limburg om te informeren over de Duitse terugtocht en om de vijand te bestoken. Bij deze operatie sneuvelden Luitenant Limbosch en sergeant Melsens.